|
Porady praktyczne - O zasypianiu i dobrym śnie - wrzesień 2016
Fundacja Michaela J. Foxa (The Michael J. Fox Foundation for Parkinson’s Research) inicjuje i finansuje badania, kt�re maj� przybli�y� moment znalezienia skutecznego leku antyparkinosowskiego. Dla chorych i ich opiekun�w przygotowuje materia�y edukacyjne i praktyczne poradniki. Jeden z nich prezentujemy ni�ej.
Ten kr�tki przewodnik przedstawia najcz�stsze dolegliwo�ci os�b z chP oraz mo�liwe sposoby leczenia. Zawiera r�wnie� porady dotycz�ce higieny snu.
Symptomy choroby Parkinsona, takie jak sztywno�� mi�ni czy spowolnienie, �mog� utrudnia� przewracanie si� z boku na bok i znalezieniu wygodnej pozycji. Dr�enie r�wnie� nie u�atwia �zasypiania. Trudno�ci z zasypianiem mog� si� nasila� u chorych przyjmuj�cych na przyk�ad amantadyn� czy selegilin�. Mo�liwe te�, �e k�opoty z zasypianiem s� chorob� sam� w sobie.
Problemy z za�ni�ciem w nocy w po��czeniu z niekt�rymi lekami antyparkinsonowskimi (agoni�ci dopaminy) mog� przyczyni� si� do tej dolegliwo�ci.
Gdy g�o�no chrapiesz, przestajesz oddycha� w nocy i/lub boli ci� rano g�owa, lekarz mo�e nakaza� "sen pod obserwacj�". Badanie to pozwoli wykluczy� bezdech senny, kt�ry jest r�wnie� cz�sto wyst�puj�cym, poddaj�cym si� leczeniu zaburzeniem snu. Dobry plan zasypiania jest podstaw�. Je�li leki parkinsonowskie s� przyczyn� senno�ci, to musz� by� lepiej dobrane. Niekt�rym chorym, aby leczy� ten objaw, lekarz mo�e przepisa� stymulanty.
RBD cz�sto poprzedza o kilka lat symptomy ruchowe i diagnoz� Parkinsona.
Poniewa� symptomy pojawiaj� si� w nocy, mog� stanowi� przeszkod� w za�ni�ciu. Mo�e to by� symptom choroby Parkinsona, efekt�w niepo��danych lek�w, b�d� zupe�nie oddzielne schorzenie (czasami ��czone z niedoborem �elaza).
W wi�kszo�ci przypadk�w nie jeste�my �wiadomi tych anomalii oddechowych, ale mo�emy do�wiadczy� nadmiernej senno�ci w ci�gu dnia, rannych b�l�w g�owy i w rezultacie zaburze� pami�ci i my�lenia. Bezdech senny �atwo zdiagnozowa�, obserwuj�c chorego podczas snu (badanie kliniczne). ���� Leczenie: Najcz�stsz� metod� leczenia jest u�atwiaj�ca oddychanie maska, kt�r� zak�ada si� na noc. Oty�ym pacjentom zaleca si� r�wnie� zmniejszenie masy cia�a.
Leczenie: Je�li symptomy ruchowe przeszkadzaj� w za�ni�ciu, nale�y zmieni� leki i dostosowa� je odpowiednio (na przyk�ad przez dodanie leku o d�ugim okresie p�trwania na noc lub dobran� indywidualnie dawk�, je�li obudzimy si� w nocy). Satynowa po�ciel lub pi�ama mog� pom�c w przekr�caniu si� z boku na bok w ��ku. Bardzo dobre rezultaty przynosz� r�wnie� regularne �wiczenia.
Dodatkowym k�optem mog� by� problemy z utrzymaniem r�wnowagi przy chodzeniu. Choroba Parkinsona dotyka r�wnie� autonomicznego uk�adu nerwowego (jest to cz�� dzia�aj�ca automatycznie kontroluj�ca p�cherz i inne funkcje, aby�my nie musieli o tym my�le�) co mo�e powodowa� u chorego zwi�kszon� cz�stotliwo�� siusiania. Inne problemy zdrowotne, takie jak powi�kszona prostata u m�czyzn, mog� pogorszy� k�opoty zwi�zane z oddawaniem moczu. Leczenie: Spr�buj zmniejszy� picie wieczorem i w nocy (pami�taj jednak, aby w ci�gu dnia wypi� dostateczn� ilo�� p�yn�w). Je�li ta metoda zawiedzie, czasami przepisywane s� specjalne leki. Postawienie przy ��ku pisuaru lub umywalki pokojowej mo�e ograniczy� liczb� spacer�w do �azienki; zapobiegnie to upadkom osobie maj�cej trudno�ci z chodzeniem i zachowaniem r�wnowagi. By�aby wskazana wizyta u urologa, by wykluczy� inne schorzenia, kt�re mog�yby powodowa� k�opoty z oddawaniem moczu.
Wahania nastroj�w mog� op�niac moment za�ni�cia lub powodowa� budzenie si� w �rodku nocy lub bardzo wcze�nie rano. Leczenie: Na rynku jest wiele lek�w na depresj� czy niepok�j. Niekt�rzy ludzie pozytywnie oceniaj� r�wnie� terapi�.  Higiena snu - wskaz�wki
Pisz dziennik snu. Wa�ne do zanotowania to:
Dzi�ki tym notatkom b�dziesz m�g� z po�ytkiem dla siebie porozmawia� ze swoim lekarzem. Ogranicz drzemki w ci�gu dnia: Je�li cz�sto ucinasz sobie drzemki w ci�gu dnia, szczeg�lnie po po�udniu, to b�dzie ci trudniej �zasn�� w nocy. Unikaj kofeiny, alkoholu i �wicze� p�nym popo�udniem: Kofeina spo�yta po po�udniu mo�e przeszkodzi� ci w za�ni�ciu. Mimo i� wydaje si�, �e pij�c alkohol, za�nie si� szybciej, to istnieje ryzyko budzenia si� ci�gle w nocy. �wiczenia wcze�nie rano u�atwi� za�ni�cie, natomiast te p�nym popo�udniem utrudni�. Nie pij za du�o przed snem. To jest szczeg�lnie wa�ne, je�li masz problemy z oddawaniem moczu w nocy. Korzystaj z sypialni jako miejsca tylko do spania i intymno�ci. Nie ogl�daj telewizji, nie czytaj i nie r�b nic innego w ��ku opr�cz spania. Kiedy b�dziesz u�ywa� swojego ��ka jedynie do spania, twoje cia�o i umys� b�d� automatycznie wiedzia�y co nale�y zrobi� w ��ku.
Spraw aby twoje cia�o i umys� by�y gotowe na sen. T�umaczenie: Ewa Kerntopf, MSOzChP; redakcja: Leszek Dobrowolski, MSOzChP
|
